یادداشت سردبیر
اسماعیل عسلی
پیدا کنید پرتقال فروش را
گاهی این سئوال پیش می آید که تأکید خبرنگاران بر سخت و زیان آور بودن فعالیت شان ریشه در چه ویژگی هایی دارد که این حرفه را از اغلب مشاغل متمایز می کند‏. طبیعتاً کسانی که همه ی امور کشور را بجا و در مجرای قانونی و ایده آل تصور می کنند‏، زیر بار سخت و زیان آور بودن شغل خبرنگاری نمی روند اما بر هیچ کس پوشیده نیست که مناسبات سیاسی و اجتماعی تعریف شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با هیچ نظام دیگری قابل مقایسه نیست‏، ضمن این که همین قانون اساسی نیز به تمام و کمال اجرا نمی شود و در زمان اجرا نیز تفسیرهای مختلفی از آن وجود دارد که بعضاً سر در آبشخور دیدگاه های فقهی‏، ذوقی و برداشت های مقایسه ای از قانون اساسی دارد‏. بدیهی است خبرنگاری که می خواهد در چنین فضایی مبادرت به فعالیت خبری کند‏، چاره ای ندارد جز این که دو رویکرد متفاوت را در پیش گیرد یکی این که ابتکار و دیدگاه ها و برداشت خود از واقعیت ها و قانون را رها کند و در بزرگراه بی خطری که به میرزانویسی و کپی برداری از سخنان مسئولین تعبیر می شود، اکتفا کند و از پرسش های چالشی بپرهیزد و در مصاحبه ها از طرح سئوالات غیرمنتظره که مسئولین معمولاً قادر به پاسخگویی آنها نیستند خودداری کند و در تهیه گزارش نیز اصراری بر دسترسی به آمار و اطلاعات دقیق و نقل قول از کارشناسان خبره و دلسوز نداشته باشد یا این که خود را برای درگیری های لفظی و کم نگری ها و حاشیه نشینی ها آماده کند‏. مسلماً در هر دو صورت متحمل فشارهای روحی و روانی خواهد شد چرا که در حالت اول احساس می کند به وظایف خود عمل نکرده و در حالت دوم نیز روزگار پرتنشی خواهد داشت‏.
ممکن است کسانی از رسانه ها به عنوان رکن چهارم دموکراسی یاد کنند که البته در این تردیدی نیست اما قبل از آن باید تکلیف دموکراسی روشن شود‏. دموکراسی در ایران بیشتر به دکتر بازی کودکان شباهت دارد که گاهی در میانه ی ماجرا قاعده ی بازی را رعایت نمی کنند و چه بسا کار به پرخاشگری و چنگ و دندان نمایی هم برسد‏. اگر منظور از دموکراسی حکومت مردم بر مردم بر اساس آرای عمومی است که عده ای اساساً آن را باور ندارند و در حد یک پستانک آرام کننده در راستای استاندارد نمایی قوانین مکتوب آن را می پذیرند. چنین افرادی از همان ابتدا هم دموکراسی را قبول نداشتند اما چون سهم آنها از قدرت تأثیرگذاری در زمان تصویب قانون اساسی به اندازه ای نبود که بتوانند جلوی آن را بگیرند‏، به خواسته ‏ی بنیانگذار انقلاب که روی جمهوریت نظام اسلامی تأکید داشتند تن دادند و قانون اساسی به تصویب رسید‏. چنین افرادی دنبال رابطه ی یک طرفه با مردم هستند و حتی انتخابات را هم برنمی تابند که اگر چنین بود به منتخب مردم توهین روا نمی داشتند‏! (ادامه…)