سرمقاله
محمد عسلی
آمریکا از ایران چه می‌خواهد؟
برای ورود به نقش و دخالت آمریکا در شئونات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و نظامی ایران در گذشته لازم دیدم مختصری از سوابق رابطه آمریکا با ایران را یادآور شوم.
امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه برای پیشگیری از دخالت‌های انگلیس و روسیه در ایران قصد داشت با آمریکا وارد مذاکره شود. در آن زمان آمریکا، نیروی دریایی نیرومندی داشت و امیرکبیر پیش‌بینی می‌کرد که این کشور یکی از قدرت‌های جهان در آینده خواهد شد. وی در سال ۱۲۶۶ ق به کاردار ایران در استامبول «میرزا محمدخان» دستور داد تا با وزیرمختار آمریکا در آن شهر به منظور برقراری روابط گفت‌وگو کند.
وزیرمختار آمریکا از این پیشنهاد استقبال کرد و تیلور رئیس جمهور وقت آمریکا نیز آن را تأیید نمود و لذا قراردادی موسوم به «عهدنامه دوستی» و کشتیرانی در ۱۴ ذی‌الحجه ۱۲۶۷ (۹ اکتبر ۱۸۵۱) به امضای هر دو طرف رسید اما چون دولت ایران با مخالفت انگلیس روبه‌رو شد، امیرکبیر هم از صدارت عزل شده بود و میرزا آقاخان نوری طرفدار دولت انگلیس بر کرسی صدارت تکیه زده بود دولت وقت آن روز قرارداد را امضا نکرد.
وقتی روابط ایران و انگلیس بر سر مسأله افغانستان رو به تیرگی نهاد و انگلیسی‌ها نیروهای خود را در سواحل خوزستان پیاده کردند ناصرالدین شاه از کرده پشیمان شد و دوباره درصدد ایجاد روابط سیاسی، با آمریکا بر آمد. (ادامه…)